Σκληρόδετο.

Δωρεά από Γιάννη Κούρο.

ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ
«Γράφτηκε στο διάστημα Μάη-Ιούλη 1944 στην Αίγινα και πρωτοπαίχτηκε απ’ το Εθνικό Θέατρο το Μάρτη 1946. Τον ίδιο χρόνο δημοσιεύτηκε απ’ τις εκδόσεις Ν. Αλικιώτη.
»Είναι μια απ’ τις πιο ολοκληρωμένες τραγωδίες τού Νίκου Καζαντζάκη κι απ’ τα πιο ενδιαφέροντα έργα τού νεοελληνικού δραματολογίου. Χωρίζεται σε τρία μέρη με διαφορετικό σκηνικό χώρο κι είναι γραμμένη σε δεκατρισύλλαβο στίχο στο μεγαλύτερο μέρος της, ενώ τα χορικά τού χορού των γυναικών σε ενδεκασύλλαβο με μικρές εναλλαγές. »Η ψυχολογία τού ήρωα είναι κι εδώ όπως και στα άλλα έργα: Ξέρει απ’ τα πριν το τέλος του, αλλά δεν προσπαθεί να το αποφύγει. Αντίθετα βαδίζει με πλήρη συνείδηση σ’ αυτό, καταξιώνοντας έτσι την ελευθερία του.»
(Από το άρθρο τού Θόδωρου Γραμματά «Ξαναδιαβάζοντας το έργο τού Νίκου Καζαντζάκη»),
ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΚΟΛΟΜΒΟΣ

«Γράφτηκε στο διάστημα Μάη-Ιούνη 1949 με πρωτότυπο τίτλο Το χρυσό μήλο· παίχτηκε απ’ το Ελληνικό Λαϊκό Θέατρο του Μάνου Κατράκη στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά το 1976.

»Ο Κολόμβος ενσαρκώνει τον αρχηγό, το δυνατό και προικισμένο άτομο που με τον εσωτερικό του πλούτο καταφέρνει ν’ αντισταθεί σε κάθε αντικειμενική δυσκολία και να ξεφύγει από κάθε εσωτερική κρίση, πετυχαίνοντας να φτάσει στο τέλος τής αποστολής του. Μπορούμε λοιπόν να θεωρήσουμε το καλογραμμένο αυτό έργο σαν ένα δοκίμιο για την αγωνιστικότητα του ανθρώπου και την αναζήτηση της ελευθερίας.» (Από το άρθρο τού Θόδωρου Γραμματά «Ξαναδιαβάζοντας το έργο τού Νίκου Καζαντζάκη» στο περιοδικό Διαβάζω, Αριθ. 51, Μάρτιος 1982.)
«Το έργο τού Καζαντζάκη περιλαμβάνει τίτλους αξέχαστους, αληθινά ορόσημα της σύγχρονης λογοτεχνίας. Ο κινηματογράφος βρήκε σ’ αυτό καρποφόρα έμπνευση· Αυτός που Πρέπει να Πεθάνει –κινηματογραφική εκδοχή του βιβλίου Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται– και ο Ζορμπάς, Ο Έλληνας σημείωσαν παταγώδη επιτυχία. [...]
ΣΟΔΟΜΑ ΚΑΙ ΓΟΜΟΡΡΑ

«Γράφτηκε τον Ιούνη 1948 στην Αντίμπ τής Γαλλίας, όπου ήταν εγκατεστημένος ο συγγραφέας, μέσα σε δεκατρείς μέρες (άρχισε 6 Ιούνη και τέλειωσε 16 του ίδιου μήνα). Πρωτοδημοσιεύτηκε στο περιοδικό Νέα Εστίατο καλοκαίρι 1949 και κυκλοφόρησε σε ανάτυπο· το 1954 παίχτηκε στο Μανχάιμ [...].
»Και πάλι το γνωστό θέμα τής εβραϊκής ιστορίας μετασχηματισμένο μάς παρουσιάζει μια απ’ τις τελευταίες θέσεις του αναφορικά με το πρόβλημα της ύπαρξης του Θεού. Ο Λωτ απελευθερωμένος απ’ την καταπίεση της έννοιας τού Θεού συνειδητοποιεί πως “ο Θεός είναι γιος τού φόβου κι όχι πατέρας του”. Έτσι το πνεύμα του αποδεσμεύεται και κατακτά την ελευθερία στη διάσταση του χώρου και του χρόνου μέσα στην οποία ζει.»
(Από το άρθρο τού Θόδωρου Γραμματά «Ξαναδιαβάζοντας το έργο τού Νίκου Καζαντζάκη».